عواملی که قیمت تمام‌شده فولاد را ذوب می‌کنند
مطلب زیر در تاریخ ۲۹ دیماه ۱۳۹۵ در روزنامه صمت به چاپ رسیده است.
سارا اصغری: قیمت تمام‌شده در صنعت فولاد یکی از عوامل تاثیرگذار بر رقابت پذیر شدن این صنعت به‌شمار می‌رود. اما مهم‌ترین عوامل داخلی تاثیرگذار بر کاهش قیمت تمام‌شده فولاد را می‌توان مواردی همچون میزان مصرف انرژی،
دسترسی به مواد اولیه و استفاده از فناوری‌های بروز و نو دید. البته درباره این موضوع باید به سبک مدیریتی، میزان بهره‌وری و حمایت و نگاه ویژه دولت به این صنعت مادر نیز اشاره کرد.
میزان تولید عامل اصلی کاهش قیمت
میزان تولید بالا به‌ویژه در صنعت فولاد یکی از عوامل اصلی در کاهش قیمت تمام‌شده آن به‌شمار می‌رود، از این‌رو در دنیا واحدهای فولادسازی را با میزان تولید بالا طراحی می‌کنند. در این‌باره حسام ادیب، مدیرعامل گروه پاترون در گفت‌وگو با صمت اظهار کرد: به طور کلی چندین عامل در قیمت تمام‌شده فولاد موثر هستند که با رعایت این عوامل می‌توان سبب کاهش قیمت تمام‌شده در این صنعت شد. ادیب در وهله نخست کاهش بهای تمام‌شده فولاد را مرتبط با «مقیاس تولید» برشمرد و عنوان کرد: به‌طور کلی به مقیاس تولید «اقتصاد مقیاس» (Economy of Scale) نیز گفته می‌شود. به این معنی که هرچه ظرفیت تولید یک کارخانه بیشتر باشد، بهای تمام‌شده آن نیز کاهش خواهد یافت. وی در ادامه با اشاره به این موضوع که هرچند «اقتصاد مقیاس» برای همه صنایع صدق پیدا می‌کند، گفت: مقیاس تولید در صنعت فولادسازی اهمیت دوچندان دارد، چراکه در شرایط فعلی بازار، نسبت سود ناشی از هر نوع فرآورده فولادی نسبت به صنایع دیگر پایین‌تر است، از این‌رو تولید بالای آن می‌تواند سود بیشتری را به همراه داشته باشد و به دنبال خود هزینه تمام‌شده آن را کاهش دهد. از این‌روست که در دنیا برای تولید فولاد ساختمانی از کوره بلند یا کوره قوس الکتریکی در ظرفیت‌های چند میلیون تن در سال استفاده می‌کنند. این کارشناس در حوزه فولاد در ادامه خاطرنشان کرد: دومین عامل اثرگذار پس از شاخص پایه‌ای مقیاس، موضوع هزینه‌های حمل‌ونقل است که در حقیقت جزو قیمت تمام‌شده نهاده‌های تولید به‌شمار می‌رود. این موضوع نیز درست به اندازه مقیاس تولید در بهای تولیدشده اثرگذار خواهد بود، از این‌رو است که به‌طور معمول کارخانه‌های فولاد را در نزدیکی دریا یا در مجاورت معادن سنگ‌آهن احداث می‌کنند. ادیب به سومین عامل اثرگذار در فولاد اشاره کرد و گفت: سومین عامل تعیین‌کننده قیمت تمام‌شده فولاد، فناوری تولید است. فناوری از اساس به منظور ساده کردن امور، کاهش نیروی‌انسانی، افزایش دقت و کیفیت و کاهش بهای تمام‌شده به‌وجود می‌آید. در حقیقت مقصود ما نیز از فناوری تاکید بر همین موضوع است. پس به‌طور طبیعی فناوری بالاتر، بهای تمام‌شده پایین‌تر را به ارمغان می‌آورد. وی در ادامه خاطرنشان کرد: البته باید توجه کرد که فناوری زیرساخت مورد نیاز خود را می‌طلبد، از این‌رو در موقعیتی که زیرساخت لازم و کافی برای فناوری وجود نداشته باشد، کارآیی خود را از دست می‌دهد اما در هر صورت نبود فناوری‌های بروز موجب بیشتر شدن بهای تمام‌شده در مقایسه با رقبا می‌شود. مدیرعامل گروه پاترون درنهایت عامل موثر دیگر در بهای تمام‌شده را مدیریت و سبک مدیریتی برشمرد و گفت: سیاست‌زدگی، ناآگاهی از روندهای جهانی، بی‌تجربگی، دخالت عوامل غیراقتصادی در تولید در سطح بنگاه و نیز ثبات اقتصادی در یک منطقه یا کشور، هزینه کسب‌وکار، رانت، بهره بانکی و دیگر عوامل در سطح کلان روی بهای تمام‌شده فولاد مهم به‌شمار می‌روند.
قیمت تمام‌شده فولاد نیازمند سیاست‌گذاری دولت
همچنین میزان مصرف انرژی و میزان سرمایه‌گذاری اولیه در صنعت فولاد در کاهش قیمت تمام‌شده آن موثر است. هرچند نگاه و سیاست‌های دولت نیز در این‌باره موثر است. در این‌باره سعید میرسعیدی کارشناس حوزه فولاد در گفت‌وگو با صمت عنوان کرد: قیمت تمام‌شده در ایران به نسبت معقول به‌نظر می‌رسد، اما در کل می‌توان بیش از این قیمت تمام‌شده را در ایران کاهش داد. اما به‌طور کلی عوامل مختلفی بر کاهش آن می‌توانند تاثیرگذار باشند که مهم‌ترین آنها انرژی و تامین آن است. البته از سوی دیگر بحث سرمایه‌گذاری اولیه و میزان تولید است که در این موضوع مهم به‌شمار می‌رود. میرسعیدی در ادامه با اشاره به سرمایه‌گذاری اولیه در صنعت فولاد عنوان کرد: سرمایه‌گذار اولیه در مراحل اولیه تولید به این معنی است که کارخانه مابه‌ازای سرمایه‌گذاری اولیه چه میزان سود کنار خواهد گذاشت و سال به سال چه اندازه سرمایه ایجاد خواهد کرد و به چه میزان به سرمایه خود خواهد افزود. وی در ادامه خاطرنشان کرد: از سوی دیگر میزان تولید می‌تواند در قیمت تمام‌شده تاثیرگذار باشد، چراکه هزینه تولید در مقیاس بالا سرشکن و در کل سبب کاهش هزینه تولید خواهد شد. از این‌رو اگر واحدهای فولادسازی در کشور با تمام ظرفیت خود مشغول به کار باشند، می‌توانند سبب کاهش قیمت تمام‌شده شوند. این کارشناس حوزه فولاد در ادامه به تامین مواد اولیه و تاثیر آن در کاهش قیمت تمام‌شده در حوزه فولاد اشاره کرد و گفت: بی‌ثباتی در قیمت مواد اولیه در صنعت فولاد و در برخی موارد کمبود سنگ‌آهن، قراضه یا گندله در قیمت تمام‌شده نیز تاثیرگذار خواهند بود. چراکه مواد اولیه در داخل کشور در صنعت فولادسازی در برخی اوقات نوسان قیمتی زیادی پیدا می‌کنند. میرسعیدی در ادامه با اشاره به اهمیت انرژی و تاثیر آن بر قیمت تمام‌شده فولاد عنوان کرد: مصرف انرژی یکی از عوامل موثر در قیمت تمام‌شده به شمار می‌رود. بسیاری از واحدهای فولادی در کشور میزان سرانه مصرف انرژی آنها از استانداردهای بین‌المللی بیشتر است و این موضوع سبب افزایش هزینه‌ها خواهد شد. علاوه بر این، مواد اولیه‌ای که در این صنعت مورد استفاده قرار می‌دهیم از میزان بین‌المللی آن بیشتر است. وی در ادامه تاکید کرد: اگر در مصرف انرژی و مواد اولیه بهینه‌سازی شود، می‌توان سبب کاهش قیمت تمام‌شده در فولاد شد. میرسعیدی در پاسخ به این پرسش که آیا مصرف به نسبت بالای آب در فولادسازی در قیمت آن تاثیرگذار است، بیان کرد: آب تاثیر چندانی در قیمت فولاد ندارد. در حقیقت آب به‌عنوان کالای حیاتی برای کشور به‌شمار می‌رود که در جهت مصرف کاهش آن در تولید فولاد باید برنامه‌ریزی کنیم. وی در ادامه با اشاره به اهمیت قیمت تمام‌شده فولاد عنوان کرد: کاهش قیمت تمام‌شده سبب رقابت‌پذیری در فولاد خواهد شد. ما درحال‌حاضر با این نگاه که از تولیدات داخلی حمایت می‌کنیم، سعی داریم قیمت تمام‌شده را کاهش دهیم. البته وضعیت قیمت تمام‌شده صنعت فولاد به نسبت صنایع دیگر در وضعیت بهتری قرار دارد، چراکه صنایع پایین‌دستی آن مورد حمایت قرار می‌گیرد. میرسعیدی عنوان کرد: البته قیمت تمام‌شده در صنعت فولاد به سیاست‌های کلی دولت نیز بازمی‌گردد. سیاست‌های کلی دولت باید بر مبنای حمایت از تولید داخلی باشد. هرچند افزایش قیمت برای تولیدکننده فولاد منطقی به نظر می‌رسد، اما در موضوع صادرات قیمت تمام‌شده فولاد نخستین عامل رقابت‌پذیری آن به‌شمار می‌رود.
