این مطلب در تاریخ ۲۹ آذر ۱۳۹۵ در روزنامه صمت به چاپ رسیده است.
سارا اصغری – گروه معدن: عمر فعالیت سایت‌های قیمت‌گذاری آنلاین و اینترنتی در حوزه فولاد در ایران به یک دهه نمی‌رسد. با توسعه فضای مجازی و اینترنتی، برخی از فعالان حوزه فولاد، سایت‌هایی را در این زمینه راه‌اندازی کردند که البته برخی از آنها نتوانستند چندان تداوم داشته باشند. سایت‌هایی که در صورت شفافیت، دقت و سرعت می‌توانند پایداری خود را باوجود فضاهای مجازی گسترده تثبیت کنند.
چگونگی راه‌اندازی
درباره چگونگی راه‌اندازی سایت‌های قیمت‌گذاری آنلاین و اینترنتی در حوزه فولاد حسام‌الدین والی، کارشناس حوزه تجارت الکترونیک و همچنین کارشناس بازرگانی فولاد در گفت‌وگو با صمت عنوان کرد: بافت فعالان بازار آهن و فولاد در سال‌های گذشته همواره سنتی بوده است و تمایل به معامله و اعلام قیمت از طریق فضای مجازی بسیار ضعیف عمل کرده است. حتی گاهی پیش آمده است که فعالان این حوزه در مقابل شفاف‌سازی قیمت‌ها و اطلاع‌رسانی آنلاین نیز مقاومت می‌کردند. والی با اشاره به اینکه نخستین اعلام قیمت‌های اینترنتی در فضاهای مجازی آغاز شد، عنوان کرد: با گذشت زمان و از سال ۸۵ اعلام قیمت محصولات فولادی به‌صورت محدود در وبلاگ‌ها آغاز شد. اما با توسعه فضای مجازی و اینترنت، از سال۸۷ برخی فعالان حوزه فولاد در تهران و اصفهان، سایت‌هایی را در زمینه اعلام قیمت و فروش محصولات فولادی آغاز کردند. وی در ادامه خاطرنشان کرد: با ورود به دهه۹۰ و آغاز پروژه‌های مسکن مهر و رونق بازار آهن‌آلات و مصالح ساختمانی، بعضی از سایت‌ها با استقبال مصرف‌کنندگان و تاجران روبه‌رو شدند و در ادامه فعالیت سایت خود را پولی کردند. به عبارت دیگر، هر کسی تمایل به دیدن قیمت‌ها داشت، باید مبلغی را پرداخت می‌کرد تا بتواند در مدتی مشخص قیمت‌ها را مشاهده کند. اما به‌تدریج که پیش رفتیم، تعداد سایت‌های اطلاع‌رسانی در زمینه محصولات فولادی بیشتر شد و پولی شدن سایت‌ها با شکست مواجه شد، چراکه با توجه به نیاز بازار به دریافت اطلاعات و قیمت‌ها، این خلاء به‌وسیله بیش از ۱۰ سایت دیگر پر شد. این کارشناس بازرگانی فولاد ادامه داد: برخی از این سایت‌ها، با هزینه‌های هنگفت در تمام نمایشگاه‌ها و بیلبوردهای شهری رسانه خود را تبلیغ می‌کردند و به غیر از اعلام قیمت و فروش آهن‌آلات، خدماتی همچون ارسال قیمت‌ها به‌وسیله پیامک یا ارسال خبرنامه ایمیلی را هم به کاربرانشان ارائه می‌کردند. والی افزود: به طور تقریبی از آغاز تا هم‌اکنون تمامی رسانه‌های اطلاع‌رسان در زمینه آهن و فولاد به‌وسیله فعالان بخش خصوصی راه‌اندازی و مدیریت می‌شوند.
وی در ادامه خاطرنشان کرد: از سال ۹۳ به بعد با تعمیق رکود در بخش ساختمان و فعالیت‌های عمرانی، فعالیت در بازار محصولات فولادی هم با رکود و ضعف همراه شد. بسیاری از شرکت‌ها و افرادی که درپی رونق سال‌های گذشته از مشاغل دیگر وارد بازار آهن و فولاد شده بودند به‌تدریج از این بازار خارج شدند و به فعالیت قبلی خود بازگشتند. از این‌رو بیشتر این سایت‌ها تعطیل شدند و درحال‌حاضر ۳ یا ۴ سایت به‌طور روزانه و مرتب بازار محصولات فولادی را پوشش می‌دهند. این کارشناس حوزه تجارت الکترونیک با اشاره به گسترش شبکه‌های اجتماعی عنوان کرد: از آنجایی که هزینه راه‌اندازی، بروزرسانی، نگهداری و بهینه‌سازی وب‌سایت بالاست و برای اداره آن نیاز به «وب مستر» آشنا و آگاه به حوزه اینترنت و وب ضروری است، در سال‌های اخیر با ظهور شبکه‌های اجتماعی موبایلی مثل وایبر، تلگرام و غیره… و استقبال فعالان اقتصادی از این ابزارها، برخی از این فعالیت‌ها به این شبکه‌ها منتقل شده است. گروه‌ها و کانال‌های مختلفی به‌وسیله آهن‌فروشان ایجاد و همچنین برخی کارخانه‌ها هم در کنار وب‌سایت خود یک کانال راه‌اندازی کردند و از این طریق اخبار شرکت یا قیمت محصولات تولیدی خود را به فعالان و علاقه‌مندان اطلاع‌رسانی می‌کنند.
والی در ادامه افزود: از سوی دیگر، کار با این ابزار بسیار ساده بود و به غیراز یک گوشی موبایل هوشمند متصل به اینترنت، هزینه و مسئولیتی متوجه سازنده گروه یا کانال نمی‌شود، همین مسئله سبب شده تعداد این گروه‌ها و کانال‌ها به بیش از ۵۰ رسانه افزایش یابد. البته باید یادآور شد که افرادی هم بودند که در این بین از اعتماد دیگران سوءاستفاده کرده و مشکلاتی برای تاجران یا مصرف‌کنندگان ایجاد کردند. وی با اشاره به فعالان این حوزه عنوان کرد: به‌طور کلی از بین پایگاه‌های رسانه‌ای فولادی دو سایت فعال آهن‌فروشی و یک سایت اطلاع‌رسان فولادی در تهران و اصفهان به‌صورت پایدار و فعال هستند که بیش از سایرین بین فعالان هم شناخته شده‌اند و هم کماکان فعالیت می‌کنند.
پایداری سایت‌ها
همچنین درباره این سایت‌ها، پایداری و لزوم آنها، حسام ادیب مدیرعامل گروه پاترون در گفت‌وگو با صمت عنوان کرد: با راه‌اندازی سایت‌های قیمت‌گذاری در حوزه‌های مختلف، سایت‌های قیمت‌گذاری در حوزه فولاد نیز راه‌اندازی شدند. تعداد این سایت‌ها در ابتدا و حتی تا امروز نیز چندان نبوده، اما همچنان این سایت‌ها کج‌دار و مریز پیش می‌روند. ادیب در ادامه خاطرنشان کرد: مسئله بیشتر این سایت‌ها هزینه‌های نگهداری و بروزرسانی آنهاست که با توجه به نبود درآمدزایی این سایت‌ها، چه از قبل عضوگیری و دریافت حق عضویت و چه از طریق تبلیغات، دوام و بقای آنها همیشه با چالش روبه‌رو بوده است. وی با اشاره به پایداری این سایت‌ها اظهار کرد: بیشتر سایت‌هایی که همچنان توانسته‌اند، پابرجا بمانند به‌دلیل فعالیت تجاری صاحبان آنها در حوزه فولاد بوده و آنها که تنها به منظور اطلاع‌رسانی دست به انتشار قیمت‌ها، اخبار و گزارش‌های بازار فولاد زده‌اند با چالش‌های عمده‌ای روبه‌رو شده‌اند. در نتیجه آن دسته از سایت‌هایی که از پشتوانه مالی صاحبان تاجر خود برخوردار بوده‌اند، وضعیت نابسامانی نداشته اما آنها که به صرف خبررسانی قدم پیش گذاشته‌اند، دچار مشکلاتی هستند که بیشتر صرفه اقتصادی فعالیت آنهاست. مدیرعامل گروه پاترون گفت: تعداد سایت‌های اطلاع‌رسانی به۱۰سایت نیز نمی‌رسد، چراکه اگر آهن و فولاد نیز مانند کالاهای مصرفی دیگر قابلیت خرید و فروش آنلاین را داشت، طبیعی است تعداد این سایت‌ها می‌توانست بیشتر باشد. یکی از وب‌سایت‌ها اقدام به تبلیغات برای خرید و فروش اینترنتی آهن‌آلات کرد که به نظر می‌رسد چندان نتایج موفقی نداشته است. ادیب در پاسخ به این سوال که پایداری این سایت‌ها تا چه اندازه دوام خواهند داشت، گفت: پایداری سایت‌های اطلاع‌رسانی در حوزه فولاد مانند هر کسب‌وکار دیگری مستلزم داشتن طرح کسب‌وکار و برنامه بلندمدت است. طبیعی است در صورت نداشتن استراتژی و طرح کسب‌وکار، با توجه به بازخورد مالی پایین این سایت‌ها و درآمدزا نبودن نمی‌توانند پایدار باشند. وی یادآور شد: هرچند امیدواریم وب‌سایت‌های موجود پابرجا باقی بمانند، چراکه وجود و حضور آنها در بازار فولاد منجر به شفافیت، درک بهتر روندهای بازار، اطلاع بازیگران عرصه بازار فولاد از وضعیت بازار و بهبود کسب‌وکار فولاد خواهد شد، اما نکته کلیدی که منجر به استقبال از آنها می‌شود، صحت و دقت و سرعت آنها در اطلاع‌رسانی از قیمت‌ها خواهد بود. از این حیث چنانچه این وب‌سایت‌ها در راستای اهداف صاحبان آنها، از هدف اطلاع‌رسانی شفاف و دقیق خود دور شوند، اطمینان مخاطبان به آنها کاهش یافته، موجب از دست رفتن اعتماد به آنها و درنهایت نبود پایداری آنها خواهد شد.