پاترکس (یا پوشاننده مذاب یا پودر ایزوترم یا پودر عایق ذوب) نوعی پودر است که به سطح مذاب داخل پاتیل یا تاندیش اضافه می شود. این پودر به صورت ترکیبی که بخش زیادی از آن ذوب نشده باقی می ماند، روی سطح ذوب را می پوشاند.
وظایف اصلی پوشاننده سطح مذاب
۱- ایزوله کردن حرارتی برای کاهش خروج حرارت به روش تابش از سطح فولاد مذاب: این نکته مهمترین دلیل استفاده از پوشاننده سطح مذاب است. باید توجه داشت که استفاده از پوشاننده سبب می شود که بتوان دمای تاندیش به مقدار کمی کاهش داد که این امر سبب بهبود خواص ریخته گری، کنترل مناسب تر سرعت، کاهش میزان اکسیژن مذاب، افزایش عمر نسوزها و قالب و در کل بهبود شرایط ریخته گری با کنترل پذیری بیشتر آن می شود. در زمانی که سرعت ریخته گری به هر دلیل کند یا متوقف است، وظیفه پودر جدی تر می شود، چرا که مدت زمان بیشتری امکان دارد ذوب در تاندیش یا پاتیل بماند.
۲- جلوگیری از اکسید شدن مجدد فولاد به وسیله اتمسفر (که این امکان در سبوس برنج وجود ندارد): از آنجاییکه دمای فولاد مذاب در تاندیش و پاتیل بسیار بالاست، به شدت با اکسیژن داخل اتمسفر واکنش می دهد، در نتیجه هم اکسیژن مذاب و هم میزان اکسید شدن و تغییر عناصر محدوده عناصر آلیاژی بالا می رود. در نتیجه اضافه کردن پوشاننده به سطح مذاب می تواند کمک شایانی به بهبود کیفیت مذاب بکند.
۳- جذب نا خالصی ها غیر فلزی (که این امکان در سبوس برنج وجود ندارد)
توجه: در ضمن سرباره ای که از این پودر ها تشکیل می شود نباید موجب اکسید مجدد و ورود آن به مذاب شود و باید میزان کم حمل اکسیژن را داشته باشد.
۴- عدم ایجاد مشکلات تنفسی برای پرسنل (که سبوس برنج این مشکلات را ایجاد می کند)