مصاحبه روزنامه صمت با رئیس هیئت مدیره گروه پاترون در تاریخ ۱۶ اردیبهشت ۱۳۹۷ که در صفحه ۱۱ به چاپ رسیده است.
حسام ادیب
امیدواری کارشناسان و فعالان صنعت نسوز به شنیده شدن صدای‌شان
نسوزها در بی‌تدبیری می‌سوزند
سارا اصغری: با منع واردات دیرگدازها به کشور، محصولات داخلی در سال گذشته رونق گرفته‌اند اما مشکلی که تولیدکنندگان این صنف همچنان با آن درگیر هستند، تامین مواد اولیه است که به اندازه کل این صنعت در داخل تامین نمی‌شود. البته فراتر از تامین مواد اولیه، آنچه تولیدکنندگان این صنعت همواره از آن گلایه دارند، سیاست‌های ارزی دولت است که بیش از آنکه راهگشای واردات و صادرات باشد، برای تولیدکنندگان مانع‌تراشی می‌کند.
کمبود مواد اولیه
درباره وضعیت صنعت نسوز و چشم‌انداز آن در امسال علی‌حسین زاویه دبیر انجمن صنفی کارفرمایی صنعت نسوز در گفت‌وگو با صمت اظهار کرد: یکی از مهم‌ترین مشکلات صنعت نسوز درحال‌حاضر کمبود مواد اولیه است. این صنعت همچنان در تامین مواد اولیه خود وابسته به شرکت‌های خارجی است. یکی از مهم‌ترین مواد اولیه صنعت نسوز، منیزیت است که تولید داخلی آن برای این صنعت کافی نیست. از سوی دیگر نرخ آن بسیار افزایش یافته است. انواع فرآورده‌های آلومینا نیز جزو مواد اولیه نسوز به‌شمار می‌روند که در این زمینه نیز سرمایه‌گذاری انجام نشده است.
زاویه در ادامه خاطرنشان کرد: یکی از مشکلاتی که صنایع را دچار مشکل کرده، توجه نکردن به ساختار مدیریتی در کشور است. وی در ادامه خاطرنشان کرد: البته هم‌اکنون که واردات نسوز به داخل کشور روند کاهشی در پیش گرفته است بیشتر واحدها، نسوز خود را از داخل تامین می‌کنند ولی نکته بسیار مهم این است که واردات مواد اولیه نیز محدود شده و تولیدکنندگان نسوز را با مشکل روبه‌رو کرده است. انجمن صنفی کارفرمایی صنعت نسوز درباره نرخ این ماده عنوان کرد: نرخ جهانی نسوز در حال افزایش است البته نرخ نفت نیز افزایش یافته و این عوامل سبب شده نسوز و مواد اولیه آن گران شود.
فرصتی برای بومی‌سازی
همچنین درباره مشکلات پیش‌روی صنعت نسوز در امسال حسام ادیب، رئیس هیات مدیره شرکت دانش‌بنیان پاترون در گفت‌وگو با صمت اظهار کرد: در امسال با توجه به تحریم‌های جدید و تمایل نداشتن شرکت‌های اروپایی به فروش و نیز مشکلات انتقال پول و حمل کالا و همچنین مشکلات ثبت سفارش و ترخیص نسوزها از گمرک و از طرفی افزایش تولید فولاد در کشور و افزایش تقاضای محصولات نسوز، طبیعی است زمینه برای تولید داخلی این کالا بیشتر فراهم شده و تولیدکنندگان داخلی نسوز می‌توانند رشد قابل‌توجهی داشته باشند.
ادیب در ادامه خاطرنشان کرد: این موضوع با تولید و بومی‌سازی برخی مواد اولیه و محصولات نیز همراه شده که خبر خوشی برای صنعت نسوز کشور به‌شمار می‌رود. وی با اشاره به وارداتی بودن مواد اولیه در صنعت نسوز عنوان کرد: در عین حال همچنان صنعت نسوز کشور وابسته به مواد اولیه وارداتی بوده و همان مشکلاتی که برای فولادسازان وجود دارد، برای تولیدکنندگان نسوز هم در واردات مواد اولیه وجود دارد و این صنعت را دچار بحران کرده است.
سیاست‌های کمرشکن
این فعال صنعت نسوز در ادامه خاطرنشان کرد: محدودیت‌هایی که وزارت صنعت، معدن و تجارت برای تایید ثبت‌سفارش ایجاد کرده است، همچنین فرآیند طولانی تخصیص ارز و حواله پول، صنعت نسوز کشور را مانند بسیاری از صنایع دیگر در بحرانی غریب فرو برده است، به طوری که امکان هیچ‌گونه برنامه‌ریزی برای تولیدکنندگان، حتی با فرض آنکه تامین‌کنندگان خارجی حاضر به همکاری و ارائه نرخ مناسب و کیفیت مطلوب باشند، وجود ندارد. برای نمونه شرکت ما قبل از تعطیلات نوروز وجه یک حواله ارزی را پس از دریافت مجوز از وزارت صنعت، معدن و تجارت و تخصیص ارز به صرافی یکی از بانک‌های دولتی پرداخت کرده اما هنوز پس از گذشت ۴۵ روز، سوئیفت آن دریافت نشده است، درحالی‌که قرار بوده این کالا ۲ هفته پس از حواله وجه در بندرعباس تحویل شود. چگونه یک تولیدکننده می‌تواند سرمایه در گردش خود را برای یک مدت طولانی، بدون هیچ ارزش‌افزوده‌ای راکد نگه دارد و از طرف دیگر حتی زمان تحویل کالای خود را نداند. ادیب ادامه داد: دردناک‌تر آنکه در صورت خرید همین مواد از بازار داخل، باید هزینه‌ای بین ۳۰ تا ۴۰درصد (حداقل) بالاتر از نرخ واقعی کالا، حتی با نرخ ارز آزاد پرداخت شود، در حالی‌که مشتریان تصور می‌کنند تولیدکنندگان نسوز نباید افزایش قیمتی داشته باشند چون نرخ ارز نیمایی تغییر چندانی نداشته است. وی با اشاره به موضوع بومی‌سازی عنوان کرد: در حوزه بومی‌سازی و تولید برخی مواد اولیه نسوز، با وجود آنکه اقدام‌های خوبی آغاز شده، متاسفانه نه‌تنها کفاف تقاضای داخلی را نمی‌دهد، بلکه از نظر کیفیت همچنان نیازمند تلاش‌های بیشتری است. اما مشکل اصلی نرخ این مواد اولیه است که در عمل ازسوی تولیدکنندگان، مانند بیشتر صنایع بر اساس نرخ ارز آزاد و حتی بالاتر از آن محاسبه و عرضه می‌شود. البته این موضوع طبیعی است چراکه عرضه و تقاضای مواد اولیه تولید نسوز در کشور تعادل ندارد.
ادیب ادامه داد: مشکل دیگر آنکه صادرکنندگان محصولات نسوز، ازجمله شرکت ما، با وجود آنکه برای ایجاد بازار صادراتی خود و حفظ آن هزینه‌های سنگینی متحمل شده‌اند، متاسفانه دیگر قادر به صادرات نیستند چراکه باید مواد اولیه به نرخ گزافی خریداری شود و با نرخ ارز نیمایی صادر کنند که امکان‌پذیر نیست.
وی با اشاره به سیاست‌های ارزی دولت نیز عنوان کرد: دولت با سیاست ارزی که درپیش گرفته است، هم کمر تولیدکننده، هم کمر صادرات و هم کمر خود را شکسته است. پیامدهای این سیاست نادرست، از بازنگشتن ارزهای صادراتی به کشور و کاهش شدید صادرات و توقف یا کندی تولید در واحدهای تولیدی هویدا شده است.
این فعال حوزه نسوز تصریح کرد: اگر بیشتر از این برای تک‌نرخی کردن ارز و آزادسازی واردات با ارز متقاضی و حذف قانون بازگشت ارز صادراتی بر مبنای سامانه نیما تعلل شود، بی‌گمان آسیب‌های جدی جبران‌ناپذیری بر کشور و صنعت وارد می‌شود.
ادیب ادامه داد: دولت تولیدکننده‌ای که مواد اولیه خود را با ارز آزاد وارد می‌کند را به حال خود بگذارد و اجازه واردات مواد اولیه را به او بدهد. بدیهی است که واردات مواد اولیه بیش از نیاز کشور نخواهد بود، در عوض صادرات دوباره رونق می‌گیرد و تولیدکننده‌ای که نیاز به ارز برای واردات دارد، بی‌واهمه از اختلاف نرخ ارز، آن را برای واردات خود صرف می‌کند و تکلیف خودش، مشتریانش و صنعت روشن است.
وی در پایان تاکید کرد: وقتی همه کالاها در بازار امروز ایران با نرخ ارز آزاد قیمت‌گذاری می‌شود، چه لزومی به داشتن دو نرخ و کنترل بی‌اثر دولت وجود دارد؟ اگر دولت می‌خواهد با مالیات کشور را اداره کند، باید جلوی نابودی مالیات‌دهنده را بگیرد. تولیدکننده‌ای که عاشق کشور خویش است، شایسته بی‌رحمی نیست. امیدوارم صدای بخشی از صنعت شنیده شود.