سارا اصغری: صنعت نسوز در فرازونشیب امسال و با تحولات آن که با تحریم‌های جدید و افزایش بهای ارز همراه بود، توانست همپای صنایع استراتژیکی چون فولاد، سیمان، نفت و گاز و پتروشیمی به پیش برود. البته فعالان حوزه نسوز معتقدند اتفاق خوبی که همراه تحریم‌ها برای صنعت دیرگداز رخ داد، روی‌آوردن مصرف‌کنندگان نسوز در صنایع مختلف به تولیدکنندگان داخلی بود.
هرچند در سال ۹۷ در کشاکش بازار و فرازوفرود ارزی و ابلاغ قوانین مختلف از سوی نهادهای دولتی، این صنعت همواره با مشکلات تامین مواد اولیه دست‌به‌گریبان بود.
۱۲۰ میلیون یورو نیاز صنعت نسوز
درباره تحولات صنعت نسوز در امسال علی‌حسین زاویه، دبیر انجمن صنعت نسوز ایران در گفت‌وگو با صمت عنوان کرد: برای تولید ۲۵میلیون تن فولاد در امسال به‌طور متوسط حدود ۴۲۰ هزار تن نسوز تولید شده است، به عبارت دیگر برای هر تن فولاد حدود ۱۵کیلو نسوز تولید می‌شود. زاویه در پاسخ به این پرسش که امسال چه میزان واردات و صادرات نسوز انجام شده است، گفت: واردات برخی نسوزهایی انجام شده که این محصولات در داخل تولید نمی‌شوند که امیدواریم سال آینده در زمینه نسوزهای خاص هم به خودکفایی رسیده و در این زمینه نیز بی‌نیاز و قادر شویم که قطعات ویژه نسوز را در داخل تولید کنیم. برای نمونه واردات دریچه کشویی (دریچه‌های کشویی پاتیل‌های فولاد) قطع شده است و به‌وسیله تولیدکنندگان داخلی می‌توان این نیاز را برطرف کند. البته قطعات محدودی همچنان وارد می‌شوند که تا میانه سال آینده واردات آنها قطع خواهد شد. وی افزود: درامسال صادراتی نیز انجام نشده است. زاویه در ادامه با اشاره به مشکلاتی که امسال صنعت نسوز با آن دست‌به‌گریبان بود، تصریح کرد: یکی از بزرگ‌ترین مشکلات ما در امسال، نحوه نظام اداری کشور و قوانینی بود که از سوی دولت ابلاغ و اعلام می‌شد. این قوانین موجب سردرگمی تولیدکننده شده است، به گونه‌ای که قادر نیستیم به اندازه کافی مواد اولیه موردنیاز این صنعت را وارد کنیم که اگر این روند ادامه‌دار باشد، این صنعت با مشکل تامین مواد اولیه روبه‌رو خواهد بود. دبیر انجمن صنعت نسوز ایران با اشاره به نیاز صنعت نسوز به نقدینگی عنوان کرد: اگر به صنعت نسوز حدود ۱۲۰ میلیون یورو اختصاص داده شود، این صنعت به‌طور کامل قادر خواهد بود نیاز صنایع مادری چون فولاد، سیمان، نفت و گاز و پتروشیمی را پشتیبانی کند.
زاویه ادامه داد: اگر نسوز تولید نشود محصولات حیاتی مانند فولاد و سیمان تولید نخواهند شد از این رو این صنعت برای صنایع مادر کشور دارای اهمیت است. زاویه ادامه داد: ارزش‌افزوده صنعت نسوز حدود ۱۵ تا ۱۶درصد است اما اگر صنعت نسوز نباشد، صنایع مادری چون فولاد در کشور با مشکل روبه‌رو می‌شوند. این صنعت در تامین مواد اولیه با مشکل روبه‌رو بوده درحالی‌که اگر ارزی به این صنعت اختصاص داده نشود، قادر به تولید نخواهد بود اما اگر ارز موردنیاز اختصاص یابد هم فضای کسب‌وکار رونق پیدا می‌کند و هم ارزش‌افزوده ایجاد می‌شود. وی با اشاره به افزایش قیمت‌ها در سال ۹۷ عنوان کرد: محصولات نسوز با افزایش نرخ چندانی روبه‌رو نبوده است. در صنعت نسوز سعی کرده‌ایم مصرف انرژی را به شدت کاهش دهیم که تولید نسوز در بازار قابل رقابت باشد، البته مواد اولیه تا حدی افزایش یافته و به شکل نامحسوس اثر خود را بر صنعت نسوز گذاشته است اما به‌طور کلی قیمت‌های نسوز ایرانی با خارجی‌ها قابل‌رقابت است. دبیر انجمن صنعت نسوز ایران با اشاره به اتفاق‌های امسال و تحولاتی که بازار با آن روبه‌رو بود، عنوان کرد: یکی از مهم‌ترین اتفاق‌های رخ داده در امسال سردرگمی مسئولان در صدور بخشنامه‌ها و شیوه‌نامه‌های مختلف بود که به شدت سبب سردرگمی تولیدکنندگان شد. تناسب رفتاری میان بانک مرکزی و تولیدکننده با وزارت صنعت، معدن و تجارت در زمینه قوانین وجود ندارد که این موضوع سبب شده تولیدکننده با سردرگمی روبه‌رو شود.
برای نمونه در برخی زمینه‌ها شاهد واردات غیرضروری برخی کالاها هستیم اما برای واردات کالاهای ضروری مانع‌تراشی می‌کنند. زاویه در ادامه خاطرنشان کرد: موضوع دیگر آن است که به واردات مواد اولیه صنعت نسوز ارزی اختصاص داده نمی‌شود، درحالی‌که ما از دولت درخواست داریم اجازه دهند بدون انتقال ارز و با ارز آزاد، تولیدکنندگان مواد اولیه خود را وارد کنند اما قوانین در این زمینه آنقدر دست‌انداز ایجاد می‌کند که دیگر ما قادر نباشیم از ارز خودمان هم استفاده کنیم. وی در پاسخ به این پرسش که سال آینده را برای صنعت نسوز چگونه ارزیابی می‌کنید، عنوان کرد: سال آینده اگر صنعت نسوز نتواند در زنجیره تامین صنعت فولاد قرار بگیرد و از ارز حاصل از صادرات فولاد استفاده کند، تولید آن دچار مشکل می‌شود و به دنبال آن صنعت فولاد نیز دچار مشکل می‌شود.
فرصتی که با تحریم‌ها ایجاد شد
همچنین درباره تحولات صنعت نسوز در امسال حسام ادیب، فعال حوزه نسوز در گفت‌وگو با صمت عنوان کرد: تحریم‌های جدید امریکا در سال ۹۷ و خروج بسیاری از شرکت‌های خارجی از صنعت فولاد و نسوز کشور و به دنبال آن جایگزین شدن شرکت‌های داخلی، از مهم‌ترین تحولات برای صنعت نسوز به‌شمار می‌رود که این موضوع می‌تواند به نوعی مثبت تلقی شود. وی با اشاره به مشکلاتی که امسال برای صنعت نسوز پیش آمد، عنوان کرد: تامین مواد اولیه تولید نسوز از خارج، از مهم‌ترین اتفاق‌های صنعت نسوز در سال ۹۷ بود چراکه با توجه به قوانینی که در امسال وضع شد، واردات مواد اولیه با مشکل روبه‌رو شد. این فعال حوزه نسوز در پاسخ به این پرسش که امسال نرخ محصولات شما تا چه اندازه افزایش یافته است، گفت: نرخ محصولات نسوز با توجه به افزایش نرخ دلار تا ۳ برابر افزایش یافت. نرخ افزودنی‌های نسوز که به‌طور عمده اروپایی هستند، به دلیل تحریم و تولید نشدن آنها در کشور بیشتر افزایش پیدا کرده و مشکلات تامین آنها هم گریبان صنعت نسوز را گرفته است. ادیب ادامه داد: البته در زمینه فرآیند واردات مواد اولیه چند ماه دچار سردرگمی شده بودیم که درحال‌حاضر این وضعیت بهتر شده و مراکز استانی مسئولیت تایید ثبت‌سفارش‌ها را برعهده گرفته‌اند اما متاسفانه اختصاص نیافتن ارز و همکاری نکردن بسیاری از شرکت‌های خارجی در زمینه فروش به ایران و مشکلات انتقال پول همچنان پابرجاست. وی همچنین در پاسخ به این پرسش که چشم‌انداز سال آینده صنعت نسوز را چگونه می‌بینید، گفت: از آنجاکه بیشترین مصرف نسور کشور در زمینه فولاد است از این‌رو چنانچه صنعت فولاد به‌خاطر رکود داخلی و کاهش صادرات فولاد دچار مشکلات جدی نشود، با توجه به کم شدن رقابت خارجی‌ها، صنعت نسوز می‌تواند رشد خوبی داشته باشد، البته به شرط امکان تامین مواد اولیه در این صنعت این اتفاق روی می‌دهد.