گروه دانش بنیان پاترون

وقتی در سال 1392 فعالیت خود را آغاز کردیم، به تولیدکننده هندی پودر ریخته‌گری پیشنهاد همکاری جهت تولید این محصول در داخل ایران را دادیم. آن تولیدکننده با لحن تمسخرآمیزی گفت: شما در ایران امکان تولید این محصول را ندارید! به او گفتیم: اگر تولید کردیم چطور؟ با لبخند گفت: برای من هم بفرستید!
دست به کار شدیم. مطالعات و تحقیقات خود را آغاز کردیم. در جستجوها متوجه شدیم یکی از اساتید یکی از دانشگاه‌های بسیار معتبر کشور روی موضوع تولید پودر ریخته‌گری کار کرده است. با پیگیری بسیار موفق شدیم ایشان را به دفتر پاترون دعوت نماییم و جلسه‌ای ترتیب داده‌شد. دفتر گروه پاترون در آن زمان حدود 70 مترمربع بود و کلا 5 نفر در آن مشغول به کار بودند. ظاهراً آن استاد گرانقدر انتظار دیدن دفتری بزرگ با پرسنل زیاد را داشتند چراکه با حیرت بسیار به ما نگریستند. البته شاید هم انتظار دیدن مدیرانی به آن جوانی را نداشتند. متوسط سنی ما در آن زمان زیر 30 سال بود.

در آن جلسه متوجه شدیم، با نقل به مضمون، که شرکت ملی فولاد سالها قبل پروژه‌ای برای تولید داخلی پودر ریخته‌گری تعریف کرده بوده و مراحل تحقیقات و بازدیدهای خارجی و تهیه مکانی جهت تولید آزمایشی هم انجام شده و مبالغ بسیار سنگینی هم صرف این امور شده است اما در نهایت با درخواست مشارکت یکی از فولادسازان کشور در آن پروژه و پیچیده شدن موضوع و سپس با تغییر رئیس جمهور و بدنه وزارت خانه و مدیران، کلا آن پروژه متوقف گردیده است.

در آن جلسه، استاد محترم به ما اعلام کردند که تولید پودر ریخته‌گری نیازمند صرف میلیاردها تومان هزینه است. برآورد ایشان با نقل به مضمون بین 2 تا 3 میلیارد تومان بود. بدیهی بود که سرمایه‌گذاری در آن حد، از توان ما خارج بود. به ارزش پول آن موقع، این هزینه معادل حدود 1 میلیون دلار بود. جلسه خاتمه یافت و ما بسیار دلسرد شده بودیم.
با این وجود، نا امید نشدیم و به تحقیقاتمان ادامه دادیم. هرچه بیشتر متوجه میشدیم، بیشتر برایمان این سوال به وجود می‌آمد که چرا باید تولید پودر ریخته‌گری چنان پیچیده باشد که نشدنی به نظر برسد؟ تحقیقات ما این را نمی‌گفت. در راه تحقیقات با متخصصین مختلفی هم مشورت کردیم و افرادی را یافتیم که در این حوزه دست به تجربیات فردی هم زده بودند.

تست و تولید آزمایشی

در نهایت تحقیقات مان جمع‌بندی شد و آستین را بالا زدیم. با مدیریت یکی از بهترین کارشناسان صنعت فولاد، پس از تلاشهای بسیار و آزمایشات گوناگون و تست مواد اولیه مختلف، پس از حدود 6 ماه، به فرمول اولیه پودر ریخته‌گری دست پیدا کردیم. نمونه تست صنعتی را آماده کردیم و اولین تست را در شرکت فولاد سامان یزد در اوایل 1393 انجام دادیم که با کمال خوشحالی، تاییدیه کیفی آن را دریافت کردیم. تماسی هم با آن تولیدکننده هندی گرفتیم و پرسیدیم: چقدر نمونه نیاز دارید؟!

نام محصول را کستینگ پات گذاشتیم که ترکیبی از کلمه کستینگ برگرفته از Casting Powder و کلمه پات از پاترون است.
در واقع میشود پودر ریخته‌گری پاترون.

پس از آن، به موازات تهیه نمونه‌های آزمایشگاهی جهت تست در دیگر کارخانجات فولادی کشور، تجهیزات لازم جهت تولید صنعتی را با حداقل سرمایه و امکانات تامین کردیم و در کارگاه کوچکمان در شهرک صنعتی مهریز استان یزد، شروع به تولید پودر ریخته‌گری نمودیم. اگر امروز کسی به ما بگوید با آن تجهیزات سال 1393 پودر ریخته‌گری تولید کنید، زیر بار نخواهیم رفت چرا که امکانات و تجهیزاتمان بسیار ساده و اولیه بود اما با هنرمندی و درایت مدیر کارخانه‌مان، آقای محمدرضا شیدا، با همان امکانات حدود 200 تن پودر ریخته‌گری در سال اول بهره‌برداری، تولید کردیم.
هزینه صرف شده برای این تجهیزات اولیه به 100 میلیون تومان هم نرسید. در حالیکه برآورد آن استاد دانشگاه 20 تا 30 برابر هزینه بیشتر بود.

کسی باور نمیکرد!

پس از شروع به تولید انبوه با معضل جدیدی روبرو شدیم: فولادسازان میگفتند که گروه پاترون به دروغ خود را تولیدکننده جا میزند و پودر وارداتی را با بسته‌بندی خود عرضه میکند. این بی‌اعتمادی، هرچند منجر به کاهش فروش ما نشد اما در روال مذاکرات ما با مشتریانمان تأثیرگذار بود. حتی دعوت ما به بازدید از کارخانه‌مان، ارائه پروانه بهره‌برداری، زمان تحویل کوتاه مدت، قابلیت ارائه گریدهای مختلف پودر ریخته‌گری نیز برای بسیاری، نشانه‌ای از تولیدکننده بودن پاترون نداشت!

حتی کار به آنجا کشید که در تاریخ 25 خرداد 1395، مدیرعامل وقت شرکت معظم فولاد آلیاژی ایران، جناب آقای مهندس قدیریان، به همراه برخی از مدیران این شرکت، به صورت سرزده، بازدیدی از کارخانه پاترون به عمل آوردند. دلیل آن هم این بود که پاترون موفق شده بود گریدی از پودر ریخته‌گری به شرکت فولاد آلیاژی ایران ارائه کند که مشکلات پودر ریخته‌گری آلمانی را نداشت اما بسیار ارزانتر بود! این موضوع سوال بزرگی ایجاد کرده بود که چگونه ممکن است یک شرکت کوچک و تازه تاسیس، بتواند مشکلی را حل کند که یک شرکت آلمانی، که بزرگترین تولیدکننده پودر ریخته‌گری در جهان است، نتوانسته آن را حل کند و وجود آن مشکل را به تجهیزات فولاد آلیاژی مرتبط دانسته است!

بهر حال با توجه به آنکه ذهنیت صنعت فولاد ایران این بود که تولید پودر ریخته‌گری در داخل کشور امکان‌پذیر نیست، چاره ای جز صبوری و تلاش بیشتر پیش‌ روی گروه پاترون نبود. البته در برخی مصاحبه‌ها و مقالات در همان سالها هم، گله‌هایی توسط گروه پاترون در این خصوص مطرح شد که اساساً صنعت فولاد ایران دچار بحران وابستگی به واردات و خوارشماری تولیدکننده داخلی است. علی الخصوص تولیدکنندگان بزرگ و دولتی و نیمه‌دولتی که اساساً درب اتاق خود را به روی تولیدکنندگان داخلی بسته بودند و تمایل نداشتند خود را در مواجهه با ریسک (از دید آنها) مصرف کالای داخلی قرار دهند. این که آیا وارداتی بودن مواد مصرفی منافع دیگری هم داشت یا خیر، بحث دیگری است.

بیشترین سهم بازار

گفتیم در سال اول بهره‌برداری، حدود 200 تن پودر ریخته‌گری تولید کردیم. در سالهای بعد و تا سال 1397 که تقریبا 70% فولادسازان القایی کشور از پودر ریخته‌گری پاترون استفاده نمودند، هر سال تولید پودر ریخته‌گری در پاترون حدوداً دو برابر شد و به همین ترتیب، تجهیزات مناسب و زیرساخت‌های لازم ایجاد گردید. به عنوان مثال در زمستان 1395 با نصب تجهیزات جدید، ظرفیت تولید انواع جرم، مواد نسوز و پودر قالب ریخته‌گری گروه پاترون 4 برابر گردید. از سال 1397 به این سو، همان روند و سهم بازار در صنعت فولاد با کوره‌های القایی حفظ شد که این خود دستاوردی بزرگ محسوب میشود.
دلیل اینکه حفظ این روند و سهم بازار گروه پاترون یک دستاورد محسوب میشود آن است که حدود یک تا دو سال پس از آغاز به تولید پودر ریخته‌گری در گروه پاترون و با ایجاد باور به امکان‌پذیری تولید آن در داخل کشور، شرکتهای دیگری نیز رو به بررسی تولید آن آوردند. برخی از این شرکتها موفق شدند نمونه‌هایی از پودر ریخته‌گری را تولید نمایند که به تأیید برخی فولادسازان هم رسید. به این ترتیب، سال به سال تعداد تولیدکنندگان پودر ریخته‌گری، چه شرکتهای بزرگ و معتبر و چه شرکتهای کوچک و به اصطلاح زیر پله‌ای، زیاد شد اما سهم بازار گروه پاترون تغییری نکرد! در واقع رقابت بین همه شرکتهای تولید کننده، روی همان 30% بازار بود و پاترون توانست با کیفیت و قیمت رقابتی، همچنین طراحی گریدهای مورد نیاز هر فولادساز و نیز با خدمات پس از فروش و آموزش شایسته، رضایت مشتریان خود را حفظ نماید.

تفاوت ظاهری شمش تولیدی: سمت راست پودر ریخته‌گری رقیب به همراه پوسته و اکسید بسیار و سمت چپ، پودر ریخته‌گری گروه پاترون بدون پوسته و اکسید، در یک کارخانه فولادسازی القایی

دستاورد دیگری که گروه پاترون در طی این سالها رقم زد، تغییر فرایند ریخته‌گری و جایگزینی پودر ریخته‌گری به جای روغن ریخته‌گری در تقریبا 80% فولادسازان القایی کشور بود. قبل از شروع به تولید پاترون، به دلیل وارداتی بودن پودر و سهل‌الوصول بودن روغن، حدود 80% فولادسازان القایی کشور از روغن استفاده میکردند اما با آغاز به تولید پودر، کمپینی در گروه پاترون ایجاد شد و با مراجعه و پیگیری و تست و آموزش، یک به یک کارخانجات القایی کشور به استفاده از پودر ترغیب شدند.

در واقع گروه پاترون نه تنها دست به تولید داخل این محصول مهم (که اهمیت آن در تولید محصول کیفی شمش فولادی است) زد، بلکه روند صنعت را هم تغییر داد و با صرف هزینه و انرژی بسیار، باعث شد فولادسازان به استفاده از پودر ریخته‌گری روی آورند. این کار بازار این محصول را گسترده‌تر نمود و البته فرصتی برای رقبای پاترون هم ایجاد نمود اما پاترون توانست رهبری خود را در این بخش حفظ نماید و از سال 1397 به این سو که تقریبا همه فولادسازان القایی از پودر ریخته گری استفاده میکنند، همچنان سرآمدی خود را حفظ نموده است.
لازم به ذکر است که پس از تولید پودر ریخته‌گری، گروه پاترون موفق به تولید نوع گرانوله پودر ریخته گری و نیز پودر اینگات هم گردید که داستان آنها را در آینده بازگو خواهیم کرد.

همکاری با فولادسازان بزرگ

تا اینجا عمدتاً سخن از فولادسازان القایی بود اما پاترون در دو حوزه دیگر هم دستاوردهای چشمگیری داشته است. یکی ارائه محصول خود، پودر ریخته‌گری، به فولادسازان بزرگ قوس و کوره بلند بود و دیگری صادرات این محصول.
از سال 1394 مذاکره و ارائه نمونه و تست پودر ریخته‌گری در فولادسازان بزرگ کشور از جمله فولاد آلیاژی ایران و ذوب آهن اصفهان آغاز شد. خوشبختانه کیفیت محصول پاترون تأیید شد و از اواخر 1394 به بعد، پاترون تبدیل به تأمین‌کننده ثابت این شرکتها گردید.

اولین بازدید کارشناسان شرکت ذوب آهن اصفهان از خط تولید گروه پاترون در 25 آبان 1395 انجام گرفت و پس از آن تقریباً همیشه گروه پاترون برنده مناقصات ذوب آهن اصفهان بوده‌ است و سالانه صدها تن پودر ریخته‌گری به این شرکت تحویل نموده است.

از افتخارات گروه پاترون آن است که از پودر ریخته‌گری این شرکت در تولید بیم بلانک، که برای اولین بار در کشور در ذوب آهن اصفهان تولید شد، استفاده گردید.