شرکت‌های دانش‌بنیان پیشگام در تحقق خودکفایی
این مصاحبه با مدیرعامل گروه دانش بنیان پاترون، در ماهنامه دنیای سرمایه گذاری، شماره 39، اسفند 1398، از صفحه 34 تا 35 به چاپ رسیده است.
مدیرعامل گروه پاترون مطرح کرد:
شرکت‌های دانش‌بنیان پیشگام در تحقق خودکفایی
صنعت فولاد یکی از بنیان‌های مهم اقتصاد در هر کشور بوده و مصرف سرانه فولاد به‌عنوان شاخصی به‌منظور ارزیابی صنعتی بودن یک کشور مطرح است. امروزه در کشور ما نیز فولاد با حضور در بخشهای مهم تولیدی و صنعتی کشور، نقش بسیار مهمی ایفا و افزون بر ۶۰۰ صنعت به‌عنوان صنایع پایین‌دستی از آن تغذیه می‌کنند. در این میان برخی با به‌کارگیری نیروهای متخصص و جوان گامی در راستای تولید برخی مواد مصرفی این صنعت برداشته‌اند تا در شرایط فعلی و وجود تحریمها صنعتگران کشور بتوانند با هزینه کمتر مواد داخلی را جایگزین نمونه‌های خارجی خود کنند. «پاترون» یکی از این شرکت‌های دانش‌بنیان فعال در صنعت فولاد کشور بوده که موفقیت‌های بسیاری در این راستا به دست آورده است. آنچه در ادامه می‌خوانید گفت‌وگوی ما با «سید عباس کلانتر مدیرعامل و نایب رییس هیات مدیره گروه پاترون» است.
-مجموعه پاترون در چه زمانی تاسیس و حوزه فعالیت آن چیست؟
مجموعه ما از سال 92 با بازرگانی و تولید مواد مصرفی و نسوز صنعت فولاد و سیمان و پتروشیمی شروع به فعالیت کرده است. در واقع گروه پاترون یک گروه بسیار جوان است که در ابتدا با کارکنان اندکی شروع به فعالیت کرده و امروز بالغ بر 60 نفر در این مجموعه مشغول هستند.
در سال 1393 این شرکت موفق شد برای اولین بار پودر قالب ریخته‌گری را تولید و در زمره شرکت‌های دانش‌بنیان قرار بگیرد. این پودر قالب ریخته‌گری به دو شکل تولید می‌شود که شکل گرانول آن بسیار مورد مصرف فولادسازان بوده و خط تولید آن تا پایان سال راه‌اندازی می‌شود پیش‌ازاین از نمونه آلمانی این محصول استفاده می‌شد، نمونه کنونی از نظر کیفی و قیمت قابل رقابت با محصول آلمانی می‌باشد.
-این مجموعه چه استراتژی را در کار دنبال میکند؟
با توجه به اینکه استراتژی شرکت، تولید محصولات دانش‌محور و خاص در صنعت فولاد است، از سال 94 تا به امروز موفق به تولید چند محصول گشته که تا پیش‌ازاین در ایران تولید نمی‌شد. ازجمله می‌توان به جرم‌های نسوز ریختنی با فناوری نانو اشاره کرد که فاقد سیمان می‌باشد. این مجموعه توانسته است که از معاونت علمی ریاست جمهوری گواهی نانومقیاس را در تولید این جرم‌ها دریافت کند. علاوه بر این پوشش‌های الکترود گرافیتی نیز در شرکت تولیدشده است که در شرایط فعلی و وجود تحریمها منجر به کاهش 5 تا 15 درصدی مصرف الکترودهای گرافیتی در کوره‌های قوس می‌شود. تولید این محصول توانسته میلیون‌ها دلار صرفه‌جویی کند و از خروج ارز جلوگیری کند. شرکت پاترون با همکاری مجموعه‌های بزرگ فولادی مانند فولاد هرمزگان و فولاد مبارکه توانسته است ملات‌های دریچه کشویی اسلاید گیت را برای اولین بار در ایران تولید کند که پیش‌ازاین که در دنیا تنها یک یا دو کشور قادر به ساخت آن بودند، در حال حاضر چند مجموعه فولادی کشور از این محصول تولیدی ما استفاده می‌کنند.
– تمایز محصولات شرکت پاترون با سایر شرکت‌ها چیست؟
مهم‌ترین برتری محصولات ما محصولاتی خاص بودن و دانش‌محور بودن آن است، به‌طوری‌که این محصولات یا در کشور تولیدکننده دیگری ندارند یا باکیفیتی که پاترون تولید میکند تولید نمی‌شوند. البته که در سبد کالاهای گروه پاترون محصولاتی نیز وجود دارد که ممکن است که در جای دیگر با همین کیفیت و یا حتی با قیمت کمتر تولید شود، که دلیل آن را باید در حجم تولید این مجموعه‌ها و تامین مواد اولیه ارزان‌تر توسط آن‌ها دانست. در بحث هزینه سربار نیز با توجه به حجم تولیدشان هزینه سربار کمتری دارند بنابراین قیمت آن‌ها رقابتی‌تر است. تولید این محصولات فقط جهت تکمیل سبد کالاهای مجموعه و با توجه به اعلام نیاز مشتریان است.
در حال حاضر چند نوع محصول تولید می‌کنید و چه سهمی در صنعت فولاد دارید؟
مجموعه پاترون ۱۵ گروه محصول تولید میکند که هر گروه ممکن است در ده گرید محصولات مختلف داشته باشد. به‌عنوان‌مثال در بحث جرم‌های ریختنی گریدهای مختلفی وجود دارد از قبیل گریدهای کم سیمان، متوسط سیمان، فوق کم سیمان و بی‌سیمان. درواقع مشتریان عمده ما دو بخش هستند فولادسازان با فنّاوری کوره القایی و فولادسازان با فنّاوری کوره قوس یا کوره بلند. شرکت‌های بزرگ فولادی در صنعت فولادسازی با کوره القایی حدود ۵ الی ۶ میلیون تن از کل تولید فولاد کشور را تولید می‌کنند.
گروه پاترون نخست با ارائه این محصول به این صنعت وارد بازار شد اما در ابتدا به علت توان اندک رقابتی و سابقه کم تنها با مجموعه‌های کوچک فولادسازی همکاری می‌کرد. اما در حال حاضر حدود ۷۰ درصد سهم بازار کلی کوره‌های القایی در اختیار گروه پاترون بوده و به‌طور کامل شناخته‌شده است، به شکلی که شرکتی در این زمینه در ایران وجود ندارد که یک یا تمام محصولاتش را از پاترون تهیه نکند. پاترون در بخش فولادسازان با فنّاوری کوره قوس یا کوره بلند نیز بسیار خوشنام است. به‌عنوان‌مثال ذوب‌آهن اصفهان در حال حاضر کل پودر قالب ریخته‌گری مصرفی خود را در قالب قراردادی هزار تنی از سال گذشته از مجموعه پاترون تأمین میکند.
آیا اهداف این شرکت در سال جاری محقق شده است؟ چه برنامه‌ای برای سال آینده در دست دارید؟
با توجه به اینکه گروه پاترون در دوران رشد سریع خود قرار دارد، سالانه در جلسات هیات مدیره و مدیران ارشد شرکت در دوماهه پایانی سال از طریق تحلیل‌ها و گزارش‌های دریافت شده و بر اساس نیازهای بازار، اهداف مهم و استراتژی‌های سال آینده تعیین می‌شود.
توجه به وضعیت اقتصادی و تحریمها، برای تداوم فعالیت ضروری است که تولید محصولات جدید ادامه یابد. سالانه یک شاخص عملکرد مهم برای این مجموعه این است که چه میزان محصولات جدید به بازار ارایه شده و از فروش آنچه سودی عاید شرکت شده است. در پایان سال با توجه به گزارش‌ها تعیین می‌شود که چه محصولات جدیدی باید در سال جدید به بازار ارائه شود. همان‌طور که ما امسال دو محصول جدید تولید و ارائه شد که مورد استقبال قرار گرفت. از ماه پیش ظرفیت تولید شرکت دو برابر شده و بازار سازی و رسیدن به فروش متناسب با این ظرفیت برنامه مهم پاترون برای سال پیش رو می‌باشد. با توجه به شاخص‌های مطرح‌شده، این شرکت در سال 98 به حدود ۸۰ درصد از اهداف خود رسیده و امیدواریم که این روند تداوم داشته باشد.
–آیا طرحی برای توسعه در دست دارید؟
با توجه به ۲ برابر شدن ظرفیت تولید برای سال آینده و فراهم بودن امکان توسعه کارخانه از نظر زمین موجود این شرکت قصد دارد در ابتدای سال جدید به سالن سازی پرداخته و سالن‌های تولیدی و فضای انبار خود را گسترش دهد تا بتواند جوابگوی ظرفیت افزایش‌یافته برای تولید باشد.
تحریمها و شرایط اقتصادی حاکم چه چالش‌هایی را برای شرکت ایجاد کرده است؟
در تحریم دو موضوع مطرح است. یکی خود تحریمها و دیگری خود تحریمی داخلی است که بخاطر محدودیت های ایجاد شده در داخل از زمان شروع تحریمهای جدید است که مشکلات ثبت سفارش و تخصیص ارز را به وجود آورده است. در بحث تحریمها، با توجه به آنکه واردات بعضی از مواد افزودنی که تأمین‌کنندگان آن فقط شرکت‌های اروپایی یا شرکت‌های خاص بوده اند، مشکلات مهمی ایجاد شده است. البته این به معنای توقف تولید محصولات مذکور نبوده اما مشکل مذکور کیفیت این کالاها را کاهش می‌دهد، بنابراین ما مجبور هستیم تامین کننده دیگر را جایگزین کنیم که قیمت آن چندان کمتر نبوده اما سبب کاهش کیفیت می‌شود. موضوع دیگر مبادلات مالی و دشوار آن در شرایط تحریم است. در حال حاضر انتقال پول از طریق بانک‌ها تقریبا ناممکن و مبادلات از طریق صرافی‌های برخی کشورها انجام می‌شود، و این امر سبب افزایش 10 الی 15 درصد هزینه‌های مواد اولیه می‌شود.
با توجه به تنوع محصولات، وضعیت این صنعت ازنظر خودکفایی چگونه است؟
به جرات می توان گفت که ما در صنعت نسوز توانمند بوده و فنّاوری‌های نوینی که در دنیا ابداع می‌شود را به‌سرعت در کشور اجرا می‌کنیم. برخی از کالاهای ما برای اولین بار در ایران تولیدشده و یک محصول شرکت نیز، پوشش الکترود گرافیتی، را بدون مهندسی معکوس ارائه کرده‌ایم.
بااین‌حال وابستگی کشور بیشتر در بخش قطعات و فنّاوری تجهیزات است و در مواد مصرفی وابستگی بسیار کمی وجود دارد، در صنعت نسوز با درصد بالایی خودکفا بوده اما در بخشهای دیگر هنوز وابستگی داریم.
آیا گروه پاترون در زمینه صادرات نیز فعالیت میکند؟
مجموعه پاترون در سال ۹۵ اولین صادرات خود را به کشور عراق و افغانستان انجام داد و اکنون نیز کشورهای عراق، ترکیه، گرجستان و روسیه از مشتریان این شرکت هستند. یکی از استراتژی‌های پیشین شرکت این بود که با توجه به قیمت رقابتی برخی از محصولات خاص خود را به کشورهای اروپایی صادر کند اما متاسفانه تحریمها مانع تحقق این برنامه شد و راهبرد کنونی توسعه صادرات به کشورهای هم‌جوار است.
آیا صنعت فولاد کشور می‌تواند جایگزینی برای نفت باشد؟ میزان تولید محصولات در حال حاضر چگونه است؟
نفت صنعتی متفاوت با فولاد بوده و قابل‌مقایسه با آن نیست، بااین‌حال صنعت فولاد نیز می‌تواند به‌عنوان یکی از ارکان مهم اقتصاد کشور مورد توجّه قرار بگیرد، این در صورتی است که بازارهای موجود حفظ‌شده و توسعه فعالیت‌ها نیز به شکلی منطقی تداوم بیابد. می‌توان درآمدهای مالیاتی را جایگزین برای درآمدهای نفتی در نظر گرفت و در این میان، باید بخش عمده درآمد حاصل از فولاد را به توسعه آن صنعت اختصاص داد، ارزآوری حاصل از صادرات محصولات فولادی می‌تواند بخشی از کاهش درآمدهای نفتی را جبران کند. بنا بر آمار تولید فولاد در کشور باید در سال جاری به عدد 27-۲8 میلیون تن برسد که ایران را در جمع 10 تولیدکننده برتر فولاد جهان قرار می‌دهد.
